Η Θεατρική Ομάδα "Κόκκινο Φωτεινό" στο Θέατρο ΕΛΥΖΕ

Την Τετάρτη 18 Ιανουαρίου 2012, είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε στο θέατρο ΕΛΥΖΕ, από την Θεατρική Ομάδα "Κόκκινο Φωτεινό", τα "Δύο Μονόπρακτα", τη "Σονάτα του Σεληνόφωτος" του Γιάννη Ρίτσου, στο πρώτο μέρος, και στο δεύτερο , το "Ηδύ του Έρωτος" του Αντώνη Σαμιωτάκη.

Η "Σονάτα του Σεληνόφωτος"
του Γιάννη Ρίτσου

"...Η Τέταρτη Διάσταση, που θεωρείται από ορισμένους κριτικούς το αριστούργημα του Γιάννη Ρίτσου, είναι ένα εξαιρετικής γοητείας και πολυπλοκότητας ποιητικό έργο. Πρόκειται για μια συλλογή δεκαεπτά ποιημάτων, που γράφτηκαν μεταξύ των ετών 1956 και 1974, υπό τύπον δραματικών μονολόγων....

Το τελευταίο ποίημα είναι η "Σονάτα του Σεληνόφωτος", γραμμένη το 1956. Μ' αυτόν ακριβώς τον μονόλογο, συνοδευόμενο από τη γαλλική μετάφραση και τον ενθουσιώδη πρόλογο του Louis Aragon, ο Γιάννης Ρίτσος εγκαινιάζει τη φάση των μεγάλων συνθέσεων της Τέταρτης Διάστασης...

Το ποίημα διαποτίζεται από μια μυστηριακή και κάπως ανησυχητική ατμόσφαιρα. Μια γυναίκα ντυμένη στα μαύρα, μιλά σ' έναν νέο μέσα σ' ένα παλιό σπίτι που το φωτίζει μονάχα το φεγγάρι. Η γυναίκα, ακολουθώντας μια διαδικασία γνώριμη στα "μυθολογικά" ποιήματα, γίνεται πρωταγωνίστρια του μονολόγου σε μια καθοριστική στιγμή της ζωής της...Στο τέλος του ποιήματος η πρωταγωνίστρια, αλλάζει αιφνίδια στάση. Αφήνει το νέο να φύγει με τη θέλησή της. Βγαίνει έξω μόνη της να δει την πόλη, όχι απελπισμένη πλέον, έχοντας ξαναβρεί τη δύναμή της".*

"...Άφησέ με νά ’ρθω μαζί σου. Α, φεύγεις; Καληνύχτα. Όχι, δε θά ’ρθω. Καληνύχτα. Εγώ θα βγω σε λίγο. Ευχαριστώ. Γιατί επιτέλους, πρέπει να βγω απ’ αυτό το τσακισμένο σπίτι. Πρέπει να δω λιγάκι πολιτεία, - όχι, όχι το φεγγάρι - την πολιτεία με τα ροζιασμένα χέρια της, την πολιτεία του μεροκάματου, την πολιτεία που ορκίζεται στο ψωμί και στη γροθιά της, την πολιτεία που όλους μάς αντέχει στην ράχη της, με τις μικρότητές μας, τις κακίες, τις έχτρες μας, με τις φιλοδοξίες, την άγνοιά μας και τα γερατειά μας, ν᾿ ακούσω τα μεγάλα βήματα της πολιτείας, να μην ακούω πια τα βήματά σου, μήτε τα βήματα του Θεού, μήτε και τα δικά μου βήματα. Καληνύχτα".

Λυδία Κατρινού

"Ηδύ του Έρωτος"
του Αντώνη Σαμιωτάκη

Ο χαρακτηριστικός τίτλος του θεατρικού μονόπρακτου, που έγραψε ο ποιητής Αντώνης Σαμιωτάκης, αφήνει να αιωρείται η προσμονή θέασης ενός ερωτικού, με ευτυχή κατάληξη, ειδυλλίου. Αντ' αυτής, έχουμε έναν ερωτικό διάλογο - μονόλογο στην ουσία - που μετασχηματίζεται στην ανάπτυξή του, στην ανατομία του ψυχισμού ενός μοναχικού ήρωα, ταλαντευόμενου μεταξύ ζωής και θανάτου.
Ο ποιητής - συγγραφέας, ταυτίζεται με τον ήρωά του, και μοιάζει να θέλει να κάνει φανερό, ότι ο μύθος του, δεν είναι φτιαγμένος στο εργαστήρι του, αλλά ότι είναι καταγραφή βιωμένης εμπειρίας ή αφηγήσεων τόσο έντονων που, με την ζωντάνια τους, τον έχουν σημαδέψει.
Έτσι, η μνήμη, λειτουργώντας καίρια την δοσμένη στιγμή, τον καθορίζει. Μοιάζει, ο ίδιος, σαν να θέλει, με την βοήθεια του χρόνου και της μνήμης, να αντιπαρατεθεί στην αναπόδραστη ιδέα του θανάτου.
Ο ρόλος της μνήμης, συνεπώς, είναι ολοφάνερα πρωταγωνιστικός. Και μπορούμε να διακρίνουμε - με δοσμένη τη σημασία της, στη διαμόρφωση του μονόπρακτου - τη δικαίωση, από την νίκη που αισθάνεται ο ποιητής, ότι επιφέρει με την αφήγησή του, επί του θανάτου.
Μήπως αυτή δεν είναι η ύψιστη σημασία κάθε αφήγησης;

Γιώργος Ψάλτου

Αφηγητής: Το δωμάτιο, μες στη σιωπή. Το μόνο φως είναι της λάμπας. Μάτια δεν κοιτούν τα κάδρα. Ξέφτια κάποιας ζωής… Θυμάται. Μαγνάδια και σπαράγματα. Τι ζητά σ’ αυτήν την έρημο; Γέρνει και μαζεύει τις κουρτίνες. Πίσω απ’ τα παντζούρια, ο δρόμος. Ουλαμοί, που εξατμίζονται. Ακατοίκητα σώματα. Να είναι αργότερα ή πριν; Γυρίζει το κλειδί. Με τ’ ανοχύρωτο κορμί του. Η πόρτα χάσκει. Σε λίγο αρχίζει το έργο. Εν ονόματι ενός απόντος.

Καρφωμένος μες στις τριανταφυλλιές. Οσφραίνεται κι αιμορραγεί. Υπάρχει; Είναι σε τόπο ορισμένο; Έχει καταχνιά και χάνεται.

Ανδρέας Βιτωράτος

Άνδρας: Σύννεφα. Κόκκινα. Ρέοντα. Ποιος είμαι; Θέλω να ξεκουραστώ. Κρέμομαι απ’ τις σκιές μου. Φύλλα πέφτουν. Φύλλα. Μαζί τους, χιόνι. Λιώνει. Το φτερό ενός πουλιού. Χάνεται. Πνίγηκαν οι μέρες μου σ’ έναν ωκεανό μνήμες. Ευτυχώς εσείς δεν είδατε τίποτα, δεν ακούσατε τίποτα, δεν ξέρετε τίποτα. Διέλαθα της προσοχής … Κι αγνώστων λοιπών στοιχείων. Σύννεφα. Φύλλα πέφτουν. Ποιος ήμουν;

...Νύχτα μου, πώς βύθισες την καρδιά μου στη βαθιά θάλασσα! Αναπνέω σε τόσο λυγμό; Αχ νύχτα μου, σ’ ανασαίνω υγρή και νιώθω ν’ αφανίζομαι, να ρουφιέμαι σαν ποτάμι, σαν νερό σ’ εκβολή!...

Μόνος, παντέρμος, έρημος και σκότεινος. Πόσο μπορώ να υπάρχω σε τόση ομίχλη; Μια βροχή μέσα μου με κατοικεί…. Με τα μάτια στραμμένα στα φύλλα, σ’ ακούω. Έρπεις, το νιώθω. Στη ραχοκοκαλιά μου, μια σαύρα. Τόσο σπαρμένη παντού; Σ’ ακούω, τραγούδι. Κι ακούγοντάς σε, βλέπω.

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Ο σκηνοθέτης, Λάκης Ξάνθης, οργάνωσε τις σκηνές τού έργου με σκηνοθετική συνέπεια, ευρηματικότητα, και διαύγεια, χωρίς περιττούς εντυπωσιασμούς, διατηρώντας τις ισορροπίες ανάμεσα στο πνεύμα των συγγραφέων και στις μεταπτώσεις των ηρώων τους, εξασφαλίζοντας παράλληλα μέσα από κοινά στοιχεία, την ομοιογένεια της παράστασης.

Πέτυχε, έτσι, την άψογη σκηνική αναγωγή του δραματουργικού υλικού του, καταφέρνοντας να δημιουργήσει την απαιτούμενη ατμόσφαιρα, την σχεδόν μεταφυσική στη «Σονάτα του Σεληνόφωτος» και την εγκιβωτική του χρόνου, στο «Ηδύ του Έρωτος», μέσα από συγκεκριμένους ερμηνευτικούς, κινησιολογικούς, και φωτιστικούς κώδικες, οι οποίοι υπηρετούν άριστα τις εκφραστικές ανάγκες των χαρακτήρων τους.

Ταυτόχρονα «έντυσε» και ενίσχυσε την ρομαντική ατμόσφαιρα στο “Ηδύ του Έρωτος”, με μια σειρά από εξαιρετικές συνθέσεις - τραγούδια της Λίλης Σαμιωτάκη, από το “Ηδύ του Έρωτος”, που ερμήνευσε η ίδια, ζωντανά στην παράσταση. (Σημειωτέον ότι, η Λίλη Σαμιωτάκη, επένδυσε μουσικά και τη “Σονάτα του Σεληνόφωτος”).

Η παράσταση ευτυχεί και στη διανομή με τη δημιουργική συνύπαρξη τριών νέων, πολλά υποσχόμενων ηθοποιών, της Λυδίας Κατρινού, του Γιώργου Ψάλτου και του Ανδρέα Βιτωράτου.

Τα σκηνικά και τα κοστούμια που επιμελήθηκε η κυρία Ρουμπίνη Βολανάκη, υποβάλλουν διακριτικά την εποχή, χωρίς να την αναπαριστούν πιστά, και αναδεικνύουν τους χαρακτήρες, προσδίδοντάς τους μια διαχρονική χροιά.

Οι φωτισμοί, του Γιώργου Λακουμέντα, καίριοι και ενορχηστρωμένοι με διακριτικότητα αλλά και συνέπεια ως προς τα δρώμενα, ενισχύουν τις διαφορετικές εντάσεις, τις ατμόσφαιρες των σκηνών και τις εναλλαγές της διάθεσης των ηρώων, μέσα από την εξέλιξη της δράσης.

Η επιμέλεια ήχου από τον Γιώργο Σκορδίλη, μια συνεχής συμπαράσταση στην ερμηνευτική προσπάθεια των επί σκηνής πρωταγωνιστών.

Σε γενικές γραμμές, η παράσταση είναι ενδιαφέρουσα με φανερή την προσπάθεια των ηθοποιών να ανταποκριθούν στις ανάγκες του έργου, και την θέλησή τους να μας προσφέρουν στιγμές αυθεντικής θεατρικής απόλαυσης.

Παραστάσεις: Κάθε Τετάρτη, ώρα 21.15, μέχρι τέλους της σαιζόν

* Γιάννης Ρίτσος, "Η λέξη", τεύχος 182, Δεκέμβριος 2004.