ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ
Εκδήλωση αφιερωμένη στον Μάνο Κατράκη στις 18 Οκτώβρη*
Toν Μάνο Κατράκη, τον καλλιτέχνη, κομμουνιστή, αγωνιστή, τιμά το ΚΚΕ με μία σημαντική εκδήλωση που διοργανώνει το Πολιτιστικό Τμήμα της ΚΕ του ΚΚΕ, το Σάββατο 18 Οκτώβρη στην έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ
και έχει τίτλο τους στίχους του Γ. Ρίτσου: «Στο μπόι σου παίρνει μέτρο η
ανθρωπιά και η τέχνη...».
Θα «αναβιώσουν» στιγμές από τη ζωή και το έργο του που αποτέλεσαν και αποτελούν δίδαγμα και παράδειγμα καλλιτέχνη που έθεσε την τέχνη του στην υπηρεσία του λαϊκού κινήματος, με αυτοθυσία, με το κεφάλι ψηλά.
Χαρακτηριστικά που έκαναν έναν άλλο μεγάλο κομμουνιστή ποιητή, τον Γιάννη Ρίτσο, να γράψει γι' αυτόν:
«Σύντροφε Μάνο, Κρητικόπουλο, Ερωτόκριτέ μας, άξιε γιε της Ρωμιοσύνης/ Έρωτας είσαι και ομορφιά και λεβεντιά και αγάπη/ στο μπόι σου παίρνει μέτρο η ανθρωπιά και η τέχνη/ μες τη φωνή σου ακέριος ο λαός βρίσκει την πιο σωστή φωνή του/ μες τη φωνή σου πέντε αηδόνια, τρεις αητοί κι ένα λιοντάρι δένουν τη φιλία του κόσμου...».
Στην εκδήλωση, που θα γίνει το Σάββατο 18 Οκτώβρη στις 7 το απόγευμα, θα μιλήσει ο Νίκος Σοφιανός, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και θα παρουσιαστεί ένα πρωτότυπο δρώμενο, με οπτικοακουστικό υλικό και θεατρικούς διαλόγους.
«Είναι ένα αφιέρωμα για να τιμήσουμε έναν καλλιτέχνη, ο οποίος άφησε πραγματικά ένα ανεξίτηλο στίγμα. Και μάλιστα σε πολύ δύσκολες συνθήκες στρατευμένος στην υπόθεση της εργατικής τάξης από σχετικά νεαρή ηλικία, σε μία περίοδο που βρισκόταν σχεδόν έτοιμη να απογειωθεί η καριέρα του.
Λίγο πριν από τον πόλεμο είχε ήδη παίξει στο Εθνικό Θέατρο και φαινόταν ότι μπορεί να έχει μια πολύ λαμπρή καριέρα.
Σε εκείνη τη στιγμή, αποφασίζει να στρατευτεί στην υπόθεση της εργατικής τάξης, δειλά στην αρχή αλλά στη διάρκεια μπαίνει περισσότερο», λέει στο «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ» ο Στράτος Σαραντίδης, μέλος του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ.
Το αφιέρωμα έχει επιμεληθεί, ετοιμάσει και θα παρουσιάσει μία ομάδα θεατρολόγων, σκηνοθετών και ηθοποιών και θα περιλαμβάνει αφηγήσεις του ίδιου και άλλων που τον γνώρισαν, προκειμένου να αποδώσει την περίοδο μέσα στην οποία διαμορφώθηκε η προσωπικότητά του, την πορεία του Μάνου Κατράκη από τη γέννησή του μέχρι την ένταξή του στο ΚΚΕ, τους αγώνες, το περίφημο Λαϊκό Θέατρο, ως το τέλος της ζωής του.
Σε κάποια σημεία της, η μουσικοθεατρική παράσταση θα «ντυθεί» με πρωτότυπη μουσική που έχει επιμεληθεί ο μουσικός Δημήτρης Ανδρονιάδης.
Ξετυλίγοντας το νήμα μιας ζωής αγώνα και δημιουργίας
Στη διάρκεια της εκδήλωσης, ο ίδιος ο Μάνος Κατράκης θα «συστηθεί» με τη χαρακτηριστική φωνή υπέροχη φωνή του, στην οποία «οι λέξεις βγαίνουν από τα χείλη του λαμπερές και στρογγυλές, μ' ένα περίγραμμα φωτεινό, όπως τα βότσαλα κάποιου παρθένου γιαλού», όπως είχε πει γι' αυτόν ο Οδυσσέας Ελύτης.
Η «διαδρομή» ξεκινά από τη γέννησή του στον Κίσσαμο, τα πρώτα του χρόνια, την κάθοδο στην Αθήνα, τα πρώτα βήματα στο θέατρο το 1928, όταν πολλοί ήταν εκείνοι που υποκλίθηκαν και αναγνώρισαν αμέσως το ταλέντο του. Όμως απολύεται από το Εθνικό για τις ιδέες του, συλλαμβάνεται, του ζητούν να υπογράψει δήλωση, αρνείται και εξορίζεται στην Ικαρία, στη Μακρόνησο και τον Αϊ - Στράτη, μέχρι το 1952.
«Λίγο πριν τον πόλεμο ο Μάνος Κατράκης είχε παίξει ήδη στο Εθνικό Θέατρο και φαινόταν ότι θα έχει μια πολύ λαμπρή καριέρα. Σε εκείνη τη στιγμή, αποφασίζει να στρατευτεί στην υπόθεση της εργατικής τάξης, στην αρχή δειλά αλλά στη συνέχεια αποφασιστικά.
Έχει ζήσει όλα τα μεγάλα γεγονότα του 20ου αιώνα, όπως όλη η γενιά του, και αυτός επέλεξε να δώσει τη μάχη από την πλευρά της εργατικής τάξης», σημειώνει ο Στρ. Σαραντίδης.
Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, Οκτωβριανή Επανάσταση, ίδρυση του ΣΕΚΕ, Μικρασιατική Καταστροφή, Δικτατορία Μεταξά, Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, εμφύλιος, διωγμοί και εκτελέσεις κομμουνιστών, δικτατορία, μεταπολίτευση.
Ήταν παρών σε όλα και από τη στιγμή
της στράτευσής του στάθηκε ακλόνητος.
Ο Κατράκης από τους πρώτους οργανώθηκε στο ΕΑΜ και έδρασε και μέσα από την Τέχνη του. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1943 οι Βούλγαροι φασίστες σκόπευαν να στείλουν θίασο στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της προσπάθειάς τους να εδραιώσουν την κατοχή τους στη Μακεδονία.
Μέσα από το ΕΑΜ ο Μ. Κατράκης και άλλοι καλλιτέχνες ανέλαβαν δράση δημιουργώντας το «Λαϊκό Θέατρο Βορείου Ελλάδος», που αποτέλεσε έναν από τους σημαντικούς σταθμούς στην καλλιτεχνική - αγωνιστική του πορεία.
Στην εκδήλωση θα αναβιώσουν τα παραπάνω όπως και τα όσα ακολούθησαν, με τον Μάνο Κατράκη πάντα όρθιο να δίνει τη μάχη συνεχώς, με ήθος που αναγνωρίζουν οι πάντες. «Η έντιμη και σωστή θεώρηση της Τέχνης» - είχε πει σε μια τιμητική εκδήλωση που οργάνωσε το ΚΚΕ για εκείνον το 1981- «οδηγούν τον καλλιτέχνη στο σωστό δρόμο. Έτσι, το έργο του γίνεται δεκτό από όλο τον κόσμο, ανεξάρτητα από πολιτικές ή όποιες άλλες διαφορές».
Πάντα παρών στις δύσκολες στιγμές.
Αλύγιστος στις εξορίες, όταν βρέθηκε στο δρόμο, χωρίς δουλειά. Σε όλες τις πλευρές της ζωής του. Με τον ίδιο να καταφέρνει να στήνει το 1955 το περίφημο Λαϊκό Θέατρο που αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στη θεατρική ζωή της χώρας.
«Η στράτευση δεν τον εμπόδισε, τον ανέδειξε»
«Κυρίως αυτό που βλέπουμε είναι ότι ένας άνθρωπος ο οποίος ξεκινά με όλες τις προδιαγραφές για να γίνει μέρος του συστήματος και μέσα από αυτό να έχει τα πλούτη του, αυτός αποφασίζει να πάρει άλλο δρόμο: Να συνταχθεί με την εργατική τάξη, με το Κομμουνιστικό Κόμμα, παρότι ταλαιπωρείται, πηγαίνει εξορία, φυλακίζεται, μένει χωρίς δουλειά, πολλές φορές στο δρόμο, χωρίς να έχει τίποτα στα χέρια του.
Και κάθε φορά ξεκινά από την αρχή, μεγαλώνοντας αυτήν την καριέρα, επιβάλλοντας στο σύστημα να μην μπορεί να τον αποσιωπήσει ότι υπάρχει, ζει, δουλεύει. Να μένει όρθιος, πιστός στις αρχές του, με αξιοπρέπεια, ήθος», σημειώνει ο Στρ. Σαραντίδης μιλώντας στο «Ριζοσπάστη» για το «μήνυμα» της εκδήλωσης που διοργανώνει το Τμήμα Πολιτισμού.
Ο Μάνος Κατράκης άφησε ιστορία σε ρόλους όπως Οιδίποδας, Προμηθέας Δεσμώτης, Καπετάν Μιχάλης, Δον Κιχώτης, Οθέλος στη σκηνή και συμμετοχές σε ταινίες στη μεγάλη οθόνη.
Περιοδείες στο εξωτερικό και βραβεύσεις, με αποκορύφωμα εκείνη του 1961 όπου ανακηρύχθηκε ο καλύτερος διεθνής ηθοποιός του 5ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σαν Φρανσίσκο για την ερμηνεία του Κρέοντα στην Αντιγόνη, έχοντας απέναντί του τον Λόρενς Ολιβιέ και τον Μπαρτ Λάνκαστερ.
«Ένας άνθρωπος που στρατεύεται, σημειώνει ο συνομιλητής μας, μένει στρατευμένος σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, έχει μια αυξημένη κομματικότητα, συμμετέχει σε όλη τη δραστηριότητα του Κόμματος. Ένας τέτοιος άνθρωπος καταφέρνει να γίνει και ένας πολύ σπουδαίος ηθοποιός. Και δεν είναι ο μόνος. Είναι πολλοί οι μεγάλοι που έγιναν μεγάλοι και ταυτόχρονα ήταν στρατευμένοι.
Η στράτευση όχι μόνο δεν εμποδίζει να γίνει κάποιος σπουδαίος καλλιτέχνης αλλά αντίθετα τον προσανατολίζει στο να γίνει πραγματικά μεγάλος».
*Από τη στήλη "ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ" του Ριζοσπάστη.
Θα «αναβιώσουν» στιγμές από τη ζωή και το έργο του που αποτέλεσαν και αποτελούν δίδαγμα και παράδειγμα καλλιτέχνη που έθεσε την τέχνη του στην υπηρεσία του λαϊκού κινήματος, με αυτοθυσία, με το κεφάλι ψηλά.
Χαρακτηριστικά που έκαναν έναν άλλο μεγάλο κομμουνιστή ποιητή, τον Γιάννη Ρίτσο, να γράψει γι' αυτόν:
«Σύντροφε Μάνο, Κρητικόπουλο, Ερωτόκριτέ μας, άξιε γιε της Ρωμιοσύνης/ Έρωτας είσαι και ομορφιά και λεβεντιά και αγάπη/ στο μπόι σου παίρνει μέτρο η ανθρωπιά και η τέχνη/ μες τη φωνή σου ακέριος ο λαός βρίσκει την πιο σωστή φωνή του/ μες τη φωνή σου πέντε αηδόνια, τρεις αητοί κι ένα λιοντάρι δένουν τη φιλία του κόσμου...».
Στην εκδήλωση, που θα γίνει το Σάββατο 18 Οκτώβρη στις 7 το απόγευμα, θα μιλήσει ο Νίκος Σοφιανός, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και θα παρουσιαστεί ένα πρωτότυπο δρώμενο, με οπτικοακουστικό υλικό και θεατρικούς διαλόγους.
«Είναι ένα αφιέρωμα για να τιμήσουμε έναν καλλιτέχνη, ο οποίος άφησε πραγματικά ένα ανεξίτηλο στίγμα. Και μάλιστα σε πολύ δύσκολες συνθήκες στρατευμένος στην υπόθεση της εργατικής τάξης από σχετικά νεαρή ηλικία, σε μία περίοδο που βρισκόταν σχεδόν έτοιμη να απογειωθεί η καριέρα του.
Λίγο πριν από τον πόλεμο είχε ήδη παίξει στο Εθνικό Θέατρο και φαινόταν ότι μπορεί να έχει μια πολύ λαμπρή καριέρα.
Σε εκείνη τη στιγμή, αποφασίζει να στρατευτεί στην υπόθεση της εργατικής τάξης, δειλά στην αρχή αλλά στη διάρκεια μπαίνει περισσότερο», λέει στο «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ» ο Στράτος Σαραντίδης, μέλος του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ.
Το αφιέρωμα έχει επιμεληθεί, ετοιμάσει και θα παρουσιάσει μία ομάδα θεατρολόγων, σκηνοθετών και ηθοποιών και θα περιλαμβάνει αφηγήσεις του ίδιου και άλλων που τον γνώρισαν, προκειμένου να αποδώσει την περίοδο μέσα στην οποία διαμορφώθηκε η προσωπικότητά του, την πορεία του Μάνου Κατράκη από τη γέννησή του μέχρι την ένταξή του στο ΚΚΕ, τους αγώνες, το περίφημο Λαϊκό Θέατρο, ως το τέλος της ζωής του.
Σε κάποια σημεία της, η μουσικοθεατρική παράσταση θα «ντυθεί» με πρωτότυπη μουσική που έχει επιμεληθεί ο μουσικός Δημήτρης Ανδρονιάδης.
Ξετυλίγοντας το νήμα μιας ζωής αγώνα και δημιουργίας
Στη διάρκεια της εκδήλωσης, ο ίδιος ο Μάνος Κατράκης θα «συστηθεί» με τη χαρακτηριστική φωνή υπέροχη φωνή του, στην οποία «οι λέξεις βγαίνουν από τα χείλη του λαμπερές και στρογγυλές, μ' ένα περίγραμμα φωτεινό, όπως τα βότσαλα κάποιου παρθένου γιαλού», όπως είχε πει γι' αυτόν ο Οδυσσέας Ελύτης.
Η «διαδρομή» ξεκινά από τη γέννησή του στον Κίσσαμο, τα πρώτα του χρόνια, την κάθοδο στην Αθήνα, τα πρώτα βήματα στο θέατρο το 1928, όταν πολλοί ήταν εκείνοι που υποκλίθηκαν και αναγνώρισαν αμέσως το ταλέντο του. Όμως απολύεται από το Εθνικό για τις ιδέες του, συλλαμβάνεται, του ζητούν να υπογράψει δήλωση, αρνείται και εξορίζεται στην Ικαρία, στη Μακρόνησο και τον Αϊ - Στράτη, μέχρι το 1952.
«Λίγο πριν τον πόλεμο ο Μάνος Κατράκης είχε παίξει ήδη στο Εθνικό Θέατρο και φαινόταν ότι θα έχει μια πολύ λαμπρή καριέρα. Σε εκείνη τη στιγμή, αποφασίζει να στρατευτεί στην υπόθεση της εργατικής τάξης, στην αρχή δειλά αλλά στη συνέχεια αποφασιστικά.
Έχει ζήσει όλα τα μεγάλα γεγονότα του 20ου αιώνα, όπως όλη η γενιά του, και αυτός επέλεξε να δώσει τη μάχη από την πλευρά της εργατικής τάξης», σημειώνει ο Στρ. Σαραντίδης.
Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, Οκτωβριανή Επανάσταση, ίδρυση του ΣΕΚΕ, Μικρασιατική Καταστροφή, Δικτατορία Μεταξά, Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, εμφύλιος, διωγμοί και εκτελέσεις κομμουνιστών, δικτατορία, μεταπολίτευση.
Ήταν παρών σε όλα και από τη στιγμή
της στράτευσής του στάθηκε ακλόνητος.
Ο Κατράκης από τους πρώτους οργανώθηκε στο ΕΑΜ και έδρασε και μέσα από την Τέχνη του. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1943 οι Βούλγαροι φασίστες σκόπευαν να στείλουν θίασο στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της προσπάθειάς τους να εδραιώσουν την κατοχή τους στη Μακεδονία.
Μέσα από το ΕΑΜ ο Μ. Κατράκης και άλλοι καλλιτέχνες ανέλαβαν δράση δημιουργώντας το «Λαϊκό Θέατρο Βορείου Ελλάδος», που αποτέλεσε έναν από τους σημαντικούς σταθμούς στην καλλιτεχνική - αγωνιστική του πορεία.
Στην εκδήλωση θα αναβιώσουν τα παραπάνω όπως και τα όσα ακολούθησαν, με τον Μάνο Κατράκη πάντα όρθιο να δίνει τη μάχη συνεχώς, με ήθος που αναγνωρίζουν οι πάντες. «Η έντιμη και σωστή θεώρηση της Τέχνης» - είχε πει σε μια τιμητική εκδήλωση που οργάνωσε το ΚΚΕ για εκείνον το 1981- «οδηγούν τον καλλιτέχνη στο σωστό δρόμο. Έτσι, το έργο του γίνεται δεκτό από όλο τον κόσμο, ανεξάρτητα από πολιτικές ή όποιες άλλες διαφορές».
Πάντα παρών στις δύσκολες στιγμές.
Αλύγιστος στις εξορίες, όταν βρέθηκε στο δρόμο, χωρίς δουλειά. Σε όλες τις πλευρές της ζωής του. Με τον ίδιο να καταφέρνει να στήνει το 1955 το περίφημο Λαϊκό Θέατρο που αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στη θεατρική ζωή της χώρας.
«Η στράτευση δεν τον εμπόδισε, τον ανέδειξε»
«Κυρίως αυτό που βλέπουμε είναι ότι ένας άνθρωπος ο οποίος ξεκινά με όλες τις προδιαγραφές για να γίνει μέρος του συστήματος και μέσα από αυτό να έχει τα πλούτη του, αυτός αποφασίζει να πάρει άλλο δρόμο: Να συνταχθεί με την εργατική τάξη, με το Κομμουνιστικό Κόμμα, παρότι ταλαιπωρείται, πηγαίνει εξορία, φυλακίζεται, μένει χωρίς δουλειά, πολλές φορές στο δρόμο, χωρίς να έχει τίποτα στα χέρια του.
Και κάθε φορά ξεκινά από την αρχή, μεγαλώνοντας αυτήν την καριέρα, επιβάλλοντας στο σύστημα να μην μπορεί να τον αποσιωπήσει ότι υπάρχει, ζει, δουλεύει. Να μένει όρθιος, πιστός στις αρχές του, με αξιοπρέπεια, ήθος», σημειώνει ο Στρ. Σαραντίδης μιλώντας στο «Ριζοσπάστη» για το «μήνυμα» της εκδήλωσης που διοργανώνει το Τμήμα Πολιτισμού.
Ο Μάνος Κατράκης άφησε ιστορία σε ρόλους όπως Οιδίποδας, Προμηθέας Δεσμώτης, Καπετάν Μιχάλης, Δον Κιχώτης, Οθέλος στη σκηνή και συμμετοχές σε ταινίες στη μεγάλη οθόνη.
Περιοδείες στο εξωτερικό και βραβεύσεις, με αποκορύφωμα εκείνη του 1961 όπου ανακηρύχθηκε ο καλύτερος διεθνής ηθοποιός του 5ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σαν Φρανσίσκο για την ερμηνεία του Κρέοντα στην Αντιγόνη, έχοντας απέναντί του τον Λόρενς Ολιβιέ και τον Μπαρτ Λάνκαστερ.
«Ένας άνθρωπος που στρατεύεται, σημειώνει ο συνομιλητής μας, μένει στρατευμένος σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, έχει μια αυξημένη κομματικότητα, συμμετέχει σε όλη τη δραστηριότητα του Κόμματος. Ένας τέτοιος άνθρωπος καταφέρνει να γίνει και ένας πολύ σπουδαίος ηθοποιός. Και δεν είναι ο μόνος. Είναι πολλοί οι μεγάλοι που έγιναν μεγάλοι και ταυτόχρονα ήταν στρατευμένοι.
Η στράτευση όχι μόνο δεν εμποδίζει να γίνει κάποιος σπουδαίος καλλιτέχνης αλλά αντίθετα τον προσανατολίζει στο να γίνει πραγματικά μεγάλος».
*Από τη στήλη "ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ" του Ριζοσπάστη.
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου