Ρόζα Λούξεμπουργκ «Κοινωνική μεταρρύθμιση ή επανάσταση;»

Nέες εκδόσεις από τη «Σύγχρονη Εποχή»*

Το Γενάρη του 1919 οι κομμουνιστές ηγέτες Ρόζα Λούξεμπουργκ και Καρλ Λίμπκνεχτ έπεσαν θύματα άγριας δολοφονίας από αστικές στρατιωτικές δυνάμεις. 

Η κυβέρνηση των σοσιαλδημοκρατών είχε άμεση ευθύνη.  

Σήμερα, το όνομα της Λούξεμπουργκ πέφτει θύμα άγριας διαστρέβλωσης από τη σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία και τον οπορτουνισμό (βλέπε «Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ», εκδηλώσεις του ΚΕΑ και του ΣΥΡΙΖΑ στο όνομά της κ.λπ.).

 Όλοι αυτοί που μετά βδελυγμίας αποτάσσονται την επαναστατική αιχμή του έργου της, προσπαθούν να αξιοποιήσουν τη μορφή της για τη σύγχρονη αναστήλωση της σοσιαλδημοκρατίας. 

Η Λούξεμπουργκ όχι μόνο το 1914 χαρακτήρισε τη γερμανική σοσιαλδημοκρατία «πτώμα που βρωμάει», αλλά πολύ νωρίτερα υπεράσπισε τον επαναστατικό μαρξισμό απέναντι στον αναθεωρητισμό και το ρεφορμισμό. 

Το έργο «Κοινωνική μεταρρύθμιση ή επανάσταση» είναι γραμμένο το 1899 και αποτελεί απάντηση στην προσπάθεια του Μπέρνσταϊν να αναθεωρήσει το μαρξισμό, να προβάλει ως ξεπερασμένη την επαναστατική πάλη για ανατροπή του καπιταλισμού, που με τη χαρακτηριστική αποστροφή «το κίνημα είναι το παν, ο τελικός σκοπός δεν είναι τίποτε...» ευνούχιζε την εργατική πάλη από το στόχο της εξουσίας. 

Η Λούξεμπουργκ καθώς και ο Λένιν απέδειξαν στους κόλπους του εργατικού κινήματος πως ο Μπέρνσταϊν ήρθε να αποτυπώσει σε επίπεδο θεωρίας αυτό που η σοσιαλδημοκρατία της εποχής υλοποιούσε στην πράξη συμβιβαζόμενη με την αστική τάξη και πιο χαρακτηριστική περίπτωση ήταν η συμμετοχή του Γάλλου σοσιαλιστή Μιλεράν στην κυβέρνηση της Γαλλίας (Ιούνης 1899).

Αυτό το έργο προσφέρει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να κάνει πολλούς παραλληλισμούς με το σήμερα, για όσους επαγγέλλονται τη μεταρρύθμιση του καπιταλιστικού συστήματος, μέσω των λεγόμενων «αριστερών κυβερνήσεων» είτε μέσω της υποτιθέμενης συνεχούς βελτίωσης της θέσης των εργαζομένων στο πλαίσιο πάντα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.

Ακόμα επίκαιρους παραλληλισμούς μπορεί να βρει κάποιος σχετικά με την περιορισμένη έως μηδαμινή αξία μιας σειράς φαινομένων, όπως οι πολυδιαφημισμένοι συνεταιρισμοί, τα «αλληλέγγυα εμπόρια» κ.ά. 

Το συγκεκριμένο έργο, δίχως να είναι απαλλαγμένο από αδυναμίες στην ανάλυση, δείχνει μέσα και από την πείρα της εποχής ότι ο καπιταλισμός δεν μεταρρυθμίζεται, αλλά μόνο ανατρέπεται.

*Από τη στήλη  "ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ"  του  Ριζοσπάστη.